تیتر امشب - ابعاد و نکات پیچیده اجرای برجام

برنامه تیتر امشب - شبکه خبر - چهارشنبه 1394/10/30
صالحی در تیتر امشب: رآکتور اراک را مدرن تر می سازیم/خاطرات صالحی از مذاکره با مونیز
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: اجرای برجام با رصد دقیق همه ما صورت می گیرد و ما کلیه مکانیزمهای مربوط به حفاظت از حقوق هسته ای ملت ایران را پیش بینی کرده ایم.
علی اکبر صالحی با حضور در برنامه تیتر امشب شبکه خبر، در خصوص فرصت ها و تهدیدات احتمالی اجرای برجام گفت: اجرای برجام در صورت دقیق حتما فرصت هایی را به همراه دارد. اولاً بحث برجام سه بخش دارد: بحث حقوقی که مربوط به قطعنامه و آثار مرتتب بر آن که در شورای امنیت و شورای حکام آژانس صادر شده است. بحث تحریم و مسایل تجاری و اقتصادی مربوط به آن و در نهایت مسایل فنی که به حوزه کاری سازمان انرژی اتمی مربوط می شود.

فرصت های مهم برجام برای صنعت هسته ای
صالحی در ادامه افزود: در ارتباط با بحث فنی فرصت هایی که پیش آورده این است که ما در دوازده سال اخیر در زمینه همکاری های فنی با کشورهای دیگر مشکل داشتیم. این امکان برای ما میسور نبود. جز روسیه که تنها کشوری بود که اعلام آمادگی کرد. البته حسنهایی داشت. ما روی پای خود ایستادیم و تمامی عرصه های هسته ای را به خوبی طی کردیم. این فرصت طلایی بود. اما کشورهای دیگر که تجارب متراکم فراوانی در این زمینه دارند که ما بیناز از این تجارت نیستیم به ما در عرصه فنی کمک و مشاوره خواهند داد. اینقدر این فرصت بیشتر شده است که هم کشورهای آسیای شرقی و هم اروپایی پیشنهادهای فراوانی ارائه کرده اند. واقعیت این است که ما مانده ایم چگونه انتخاب کنیم. تعداد زیاد است و ما حق انتخاب کرده ایم. این فرصت بزرگی است. باید اشاره کنم که برای نیروگاه اول بوشهر، کسی به غیر از روسیه نیامد. برای دو نیروگاه دیگر کشور دیگری آمادگی خود را اعلام نکرد. دوستانی که در سختی ما را همراهی کردند، امتیاز ویژه ای قائل هستیم. خیلی از کشورهایی که الان وارد شده اند، حتی امتیازات مالی هم می دهند، از نظر فاینانس و تأمین مالی نیروگاه که در حال بحث هستیم که بهترین شرایط توسط کدام کشور ارائه می شود تا ما انتخاب کنیم.
وقتی آرژانتین سوخت ما را تأمین نکرد
رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه تأکید کرد: فرصت دوم، ساخت سوخت بود. یکی از گلوگاه ها در تأسیس نیروگاه، سوخت هسته ای است. ما بحث 20 درصد را در ارتباط با راکتور تهران در سال 1388 که بنده مسئولیت سازمان را داشتم، تقاضای سوخت 20 درصد کرده بودیم، مثل 25 سال قبلی که سوخت را از آرژانتین تأمین کردیم، ما مجددا تقاضای خرید کردیم که شرایط فراوانی گذاشته بودند. ما وقتی دیدیم که به ناچار شرایط آنها حاکمیت ملی ما را تحت تأثیر قرار میدهد، ما خود مان دنبال این رفتیم و عدو سبب خیر شد و این فناوری را بومی کردیم.
اما باید اشاره کنم که وقتی رآکتور از یک توانی بالاتر میره، سوخت رآکتور باید با حساسیت بیشتری ساخته شود. بعد از برجام این فرصت فراهم آمده که سوخت خودمان را در کشورمان با فناوری کشورهای مختلف فراهم کنیم.

صالحی تصریح کرد: اما در ارتباط با برجام، بالاترین فرصت حق غنی سازی است و آب سنگین. دو ماده استراتژیک وجود دارد. تا سال 1965 که بحث جلوگیری از انتشار بمب های هسته ای مطرح شد، تنها 5 کشور توانسته بودند بمب هسته ای بسازند، بعد از آن گفتند در را ببندیم که کسی وارد این باشگاه نشود. بعد بحث ان پی تی شکل گرفت که عدم اشاعه بود. اگر این ان پی تی نبود، در حال حاضر کشورهای بسیاری در جهان از این رویه ادامه می دادند.

به دنبال 50 تن سوخت خود در فرانسه هستیم
صالحی افزود: کشورهای صاحب این فناوری از دسترسی سایر کشورها به این فناوری جلوگیری کردند تا به سمت سلاح هسته ای نروند. داشتن سلاح، دارای زمینه های مقدماتی است. باید امکان غنی سازی فراهم بکنید. از ابتدا که در دکترین دفاعی ما هیچ گاه ساخت سلاح هسته ای و یا سلاح های بیولوژیکی و شیمیایی مطرح نبوده است. بلکه ما بعد از جنگ متوجه شدیم که اینها خیلی از فناوری های زیاد را به ما ندادند.
در جنگ تمام غرب و شرق در برابر ما بودند. این ملت یکه و تنها توانست مقاومت کند. بعد از جنگ متوجه شد در زمینه های استراتژیک و رادار، ساخت هواپیما، ساخت تجهیزات نظامی و ... متکی به خودش باشد. یکی از کارهایی هم که مسئولین اندیشیدند این بود که اگر نیروگاه بوشهر تکمیل شود، اگر سوخت نداشته باشیم، بی فایده خواهد بود. لذا ما به دنبال غنی سازی رفتیم. ما 50 تن سوخت در فرانسه داریم که 37 سال به ما ندادند که امیدواریم برویم و از آنها پس بگیریم. ما حق غنی سازی را تثبیت کردیم. شورای امنیت سازمان ملل پذیرفت که ایران برخوردار از این حق باشد. ما توانستیم در عرصه تبادلات سوخت با کیک زرد عرضه کنیم . ما وقتی آب سنگین را عرضه کردیم، اینها تست کردند و اعلام کردند که شرایط آب سنگین ما در مقایسه با بسیاری از کشورها بسیار با کیفیت تر است.

چالش های عدم اجرای تعهدات طرف مقابل
صالحی در خصوص چالش های عدم اجرای تعهدات طرف مقابل تصریح کرد: یکی از این چالش ها، تعهداتی است که ملزم هستند در چارچوب برجام عمل نکنند. مثلا در بحث تحریم، در بحث های اقتصادی و تجاری. ما باید واکنشی مناسب و متناسب در برابر بدعهدی آنها بیاندیشیم که ما نیز اندیشیده ایم. اگر طرف مقابل هر بد عهدی بکند و بخواهد خلاف آن چیزی که دربرجام عمل کند، من میخواهم این اطمینان به مردم عزیز بدهم که ما پیش بینی های لازم را در برابر احتمالی آنها انجام دادیم.

چرا قرارداد نوسازی اراک قبل از اجرای برجام اجرا نشد؟
صالحی گفت: حضرت آقا هم فرمودند اگر اختلافی هم پیش آمد برجام باید مرجع حل اختلاف باشد. ما بر اساس سندی که به آژانس اعلام کردیم عبارتی با این مفهوم آمده است، که مرجع رفع اختلاف نص صریح برجام است. در برجام در ارتباط با راکتور اراک گفته شده که آنها متعهدند یک سند رسمی مبنی بر همکاری برای مدرن سازی راکتور اراک ارائه بدهند که به امضای هفت وزیر به اضافه نماینده اتحادیه اروپا هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا امضاء شده است. ما خواستیم از باب محکم کاری یک قراردادی هم د اشته باشیم. این قرارداد یک قرارداد تجاری است. یک شرکت ایرانی به نام تحقیق و توسعه منعقد کردند. با توجه به اینکه روند طولانی میشد و اجرای برجام به عقب می افتاد، تصمیم گرفته شد از این قرارداد عدول بشه . چون مدیر و متولی پروژه ایران است. این متخصصان ایرانی هستند که طراحی پایه و طراحی تفصیلی انجام دهند.

صالحی افزود: ما هیچ مشکلی در مدرن سازی رآکتور بدون کمک دیگران نداریم. درست مثل رآکتور قبلی است. درست است که با کمک روس ها انجام شد، اما خیلی از کارها را خود ایران انجام داد. ما در طراحی رآکتور خیلی پیشرفته هستیم. ما سه مخزن در چاله ای که قلب رآکتور نیز در آن قرار دارد. ما سطل درونی درآوردیم و میخواهیم سطل دیگری بگذاریم. چون میخواهیم طراحی را عوض کنیم. حالا که قلب جدیدی قرار است جای داده شود، باید مخزن نیز عوض شود. اما علاقمندیم طراحی ما مورد تأیید کشورهای دیگر که تجربه نیز دارند، بشود. ما فقط بحث تأیید داریم. علت اینکه آنها را اجبار کردیم که با ما همکاری بکنند این بود که مورد تأیید کشورهای با تجربه نیز قرار دهیم. در حقیقت استاندار گرفتن از این کشورها اهمیت والایی دارد. با شرکت ایرانی قرارداد بستیم که این شرکت با چین قرارداد منعقد می کند. چینی ها طراحی مفهومی ما را انجام می دهند. ما امروز جواب طراحی آنها را نیز گرفتیم. توصیه هایی کرده بودند. متخصصان چینی هفته دیگر نشست خواهند داشت. لذا کار در حال انجام شدن است.
کلنگ زنی دو نیروگاه در آینده نزدیک
صالحی در خصوص ساخت دو نیروگاه اتمی جدید در کشور گفت: همه اقدامات انجام شده است، ترک تشریفات انجام شده است. این دو نیروگاه هر کدام 1050 مگاوات است. ما می خواهیم که حداکثر انتقال تکنولوژی را در این زمینه داشته باشیم. نیروگاه دوم بوشهر در دهه فجر یا تا انتهای سال کلنگ زنی را انجام دهیم. بعد از دو یا سه سال ما نیروگاه بعدی را کلنگ زنی می کنیم. هشت سال بعد از کلنگ زنی به خط میاد و اون یکی ده سال بعد به خط اضافه می شود.

آمریکا برای ما فرقی نکرده است
صالحی در خصوص ماهیت آمریکا قبل و بعد از اجرای برجام نیز گفت: ما بعد از 37 سال تجربه خوبی آموختیم. ما هیچگاه جنگ تحمیلی را فراموش نمی کنیم. ما انفجار هواپیمای مسافربری را فراموش نمی کنیم. کودتای 28 مرداد را فراموش نمی کنیم. ملت ما ملت هوشمندی است. یعنی ما به استقبال دشمنی نمی رویم. ما باید دوست و دشمن را خوب تشخیص بدهیم. مجموعه مسئولان نظام آنقدر هوشمند هستند که منافع ملی را به گونه ای مدیریت بکنند که هم از کید دشمن دور بمانند و اینکه هیچ گاه فراموش نکنند دشمن کیست و هم اینکه همیشه هوشیار باشند. لذا ما هیچ اعتمادی به مجموعه غرب به آن مفهوم نداریم. هیچ خاطره خوبی از قبل نداریم. 37 سال پیش این ملت تصمیم گرفته که مستقل باشد و در مدار سیاسی آنها نباشد. الان دنیایی است که اگر یک کشوری بخواهد مستقل باشد، باید خیلی هزینه بدهد. ایران یک کشور در حال توسعه است. ما در برخی حوزه ها خوب پیش نرفتیم. در تعاملات سیاسی بین المللی مثل یک کشور توسعه یافته دارد عمل می کند. با شش کشور جهان که دارای بیش از 95 درصد قدرت اقتصادی و نظامی دنیا را دارند هماوردی می کنند. این نمی بود جز با همدلی دولت و ملت و ایستادگی ملت. ملت ما مقاومت کرد و جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک الگو مطرح است.

سخت ترین لحظه مذاکرات صالحی/ خاطرات صالحی از مذاکره با مونیز
صالحی در خصوص لحظات سخت در مذاکرات با طرف آمریکایی گفت: همه لحظات سخت بود. اصلا من چگونه ورود پیدا کردم. دوستان یک سال و نیم بودند مذاکره می کردند. بهمن 1393 بود که خواسته شد که بنده مستقیما ورود پیدا کنم. آقای ظریف اعلام کردند که دیگر به یک بن بست رسیدیم. اینها یک چیدمانی ارائه کرده بودند در مورد غنی سازی که مورد تأیید مقام معظم رهبری نبود. اینجا دیگر لطف الهی بود. رفتیم و استدلال می کردیم. طرف مقابل می خواست تمام امتیاز را بگیرد. من خاطرم بود که وزیر انرژی آمریکا آمده بود که کارشناسان زیادی هم آمده بودند. ما یک گروهان بودیم در برابر یک لشگر. بحث می کردیم طرف مقابل می گفت من محاسبات شما را قبول ندارم. گفتم خوب شما محاسبات خودتان را ارائه بکنید. می گفتند که ما اجازه نداریم چون انتقال دانش فنی است. من گفتم این که شیوه مذاکره نیست. به مونیز گفتم من با اختیار کامل آمدم، آیا شما هم با اختیار کامل آمدید یا باید با پایتخت تماس بگیرد. من یک پیشنهاد دارم شما یک جا را به من نشان بدید که غنی سازی را به شیوه ای که شما به ما توصیه می دهد انجام می دهد، ما می پذیریم. جلسه دونفری که بودیم گفت من می پذیریم که شیوه پیشنهادی ما قابلیت اجرایی ندارد. خیلی مشکل بود.
یک مورد هم این بود که ما دوبار مذاکره نمی کنیم. گفتیم ما با شما مذاکره می کنیم و آمریکا وظیفه اش این است که کشورهای دیگر را اقناع کند. ما در مورد یک موضوع به توافق می رسیدیم، بعد از مذاکره با کشورهای دیگر می گفت، نمی توانیم توافق کنیم. مجدد برای بار دوم مذاکره می کردیم، می گفتند همه چیز تمام است، اما دوباره زیر همه چیز می زدند. بار سوم هم این اتفاق افتاد که در نهایت مجبور به پذیرش شدند. از این موارد زیاد داشتیم. مذاکرات طولانی که تا پاسی از شب گذشته و حتی یک بار هم تا نماز صبح بود. ما مجاز به اشتباه نبودیم. کسی را فرض کنید که در جبهه است. ما منویات مقام معظم رهبری را می دانستیم.

صالحی در خصوص توصیه ها و نگرانی مقام معظم رهبری در خصوص خدعه آمریکا گفت: این ملت بعد از 37 سال درس های سنگینی را پس داده است. ما آموختیم که با هوشیاری کارها را پیش ببریم. غفلت از کید و حیله دشمن ما را به قهقرا می برد. اینها در حال توطئه هستند. بحث جنگ شیعه و سنی و یا حتی بحث سفارت یک توطئه است. اگر ما از این توطئه ها غفلت بکنیم، با مشکلات زیادی مواجه می شویم. لذا ما باید مثل یک قلعه بان مترصد این باشیم که دشمن نزدیک قلعه نشود. ما باید حواسمان باشد. مومن باید کیاست داشته باشه و فتانت داشته باشد. مومن باید هوشیار باشد. آمریکا قدرت جباری است، وقتی می خواهد آسیب برساند، ببینید عراق و افغانستان را چه کار کرد.