علل،تشخیص و درمان لارنژیت(التهاب حنجره)

کمتر کسي است که به هنگام سرماخوردگي، گرفتگي صدا را تجربه نکرده و دچار خارش و حتي دردناک شدن گلو نشده باشد ، اما ميان گرفتگي صداي ناشي از سرماخوردگي با بيماري لارنژيت فرق زيادي وجود دارد.
دکتر علي اصغر پيوندي، جراح و متخصص گوش و حلق و بيني در اين باره به «جام جم» مي گويد: به التهاب حنجره اصطلاحا «لارنژيت» گفته مي شود که اين التهاب عمدتا داخلي ترين لايه حنجره يعني مخاط را درگير مي کند و با تغيير دادن خصوصيات آن، منجر به بروز علائمي مي شود که شايع ترين آنها خشونت صداست.
اين عضو هيات علمي دانشگاه مي افزايد: از آنجا که علل ايجادکننده لارنژيت متعدد هستند، علائم و نشانه هاي همراه با اين بيماري هم ممکن است با توجه به علت ايجادکننده متفاوت باشند. دکتر پيوندي با اشاره به اين که گرفتگي يا تغيير ماهيت صدا در اکثريت قريب به اتفاق موارد لارنژيت وجود دارد، خاطرنشان مي کند: در موارد لارنژيت ويروسي، علائم سرماخوردگي نظير عطسه و آبريزش بيني هم ممکن است وجود داشته باشد.تب، گلودرد و مشکل بلع نيز از علائم بيماري لارنژيت است. همچنين در اين بيماري ممکن است غدد لنفاوي گردن متورم و دردناک شوند.به گفته اين جراح و متخصص گوش و حلق و بيني، بسياري از ويروس هايي که عامل سرماخوردگي هستند، مي توانند حنجره را درگير کنند. هنگامي که يک بيمار مبتلا به سرماخوردگي دچار گرفتگي صدا مي شود، در واقع ويروس ها به حنجره او حمله کرده و با ايجاد التهاب در مخاط طناب هاي صوتي، موجب تغيير ماهيت آنها شده اند و در صورتي که تورم و التهاب پيشرفت کند، حتي ممکن است بيمار توانايي توليد صدا را براي مدتي از دست بدهد.باکتري ها و حتي بعضي از قارچ ها هم مي توانند باعث ايجاد لارنژيت شوند. معمولا اين نوع لارنژيت شديدتر و خطرناک تر بوده و علائم وسيع تري دارد.دکتر پيوندي با اعلام اين مطلب مي گويد: يک نوع خاص از عفونت حنجره که به طور خاص «اپي گلوت» را درگير مي کند، در کودکان کم سن و سال شايع تر است و نام اين عفونت «اپي گلوتيت» نام دارد و فوق العاده خطرناک است و مي تواند ظرف مدت کوتاهي با انسداد راه هوايي، منجر به عوارض مصيبت باري شود.وي در ادامه مي گويد: التهاب توام حنجره، ناي و مجاري کوچک تر هوايي توسط انواع خاصي از ويروس ها باعث بروز بيماري کروپ يا خروسک در کودکان مي شود که در مبتلايان علاوه بر گرفتگي صدا، تنگي نفس و تنفس هاي صدادار هم مشاهده مي شود.
علل لارنژيت
همه علل لارنژيت عفوني نيستند و عوامل محرک بسياري وجود دارند که مي توانند باعث التهاب حنجره و بروز لارنژيت شوند.
مواد سوزاننده نظير اسيدها و قلياها، با آسيب رساندن به مخاط يا حتي لايه هاي عمقي تر حنجره مي توانند باعث بروز لارنژيتي شوند که در صورت شديد بودن، عوارض دائمي بر جاي خواهد گذاشت. اين عضو هيات علمي دانشگاه با بيان اين مطلب، اظهار مي کند: استفاده بيش از اندازه يا نامناسب از صدا، نظير صحبت کردن طولاني با صداي بلند، آواز خواندن با صداي بلند يا فرياد کشيدن، سبب تحريک و التهاب مخاط حنجره مي شود. اگر اين تحريک خفيف و کوتاه مدت باشد، معمولا التهاب به صورت خود به خود و با استراحت صوتي برطرف مي شود، ولي در صورت استمرار تحريک، ممکن است اختلالات ساختاري در طناب هاي صوتي ايجاد شود که در اين موارد، گرفتگي صدا به سادگي و به صورت خود به خود بهبود پيدا نمي کند و بهبود با دوره هاي طولاني گفتار درماني و در موارد پيشرفته تر بيماري، با جراحي صورت مي گيرد و حتي ممکن است با تمام اين تمهيدات، بهبودي کامل حاصل نشود.دود دخانيات يکي ديگر از موارد تحريک کننده بروز لارنژيت است. دکتر پيوندي با اشاره به اين موضوع مي گويد: اثرات تحريکي مواد موجود در دخانيات، موجب ايجاد تغييرات وسيعي در مخاط همه قسمت هاي حنجره مي شود که در مراحل اوليه با تورم و پرخوني مخاط و تغيير کيفيت صدا مشخص مي شود. وي تصريح مي کند: استمرار در استعمال دخانيات، احتمال ابتلا به سرطان حنجره را افزايش مي دهد در صورتي که تارهاي صوتي توسط سرطان درگيرشوند، ممکن است در مراحل اوليه گرفتگي صدا وجود داشته باشد، در غير اين صورت تا مراحل پيشرفته بيماري، ممکن است بيمار از وجود سرطان بي اطلاع بماند.اين دانشيار دانشگاه مي افزايد: تحريک حنجره توسط اسيد معده نيز يکي از علل لارنژيت است. در مبتلايان به ريفلاکس يا بيماري برگشت اسيد معده، در صورتي که مواد برگشتي از معده تا سطح حنجره پيشرفت کند نوع خاصي از لارنژيت ايجاد مي شود (مخاط حنجره به طور خاص، نسبت به اثرات تحريکي اين اسيد حساس است). دکتر پيوندي مي افزايد: مخاط حنجره به طور خاص، نسبت به اثرات تحريکي اين اسيد حساس است و علائم آن شامل گرفتگي صدا و احساس دائمي وجود ترشح در پشت حلق است که درمان اين اختلال با تغيير سبک زندگي و رژيم غذايي همراه با داروهاي سرکوب کننده اسيد معده انجام مي شود.
تشخيص بيماري
تشخيص لارنژيت در برخي از موارد ساده است، مثلا در بيماري که متعاقب علائم عمومي سرماخوردگي دچار گرفتگي صدا شده است، معمولا نياز به اقدام ديگري براي تشخيص لارنژيت ويروسي نيست، در عين حال در برخي ديگر از بيماران، تشخيص لارنژيت يا نوع و شدت آن کار ساده اي نيست چراکه معاينه و مشاهده حنجره، نسبتا مشکل بوده و نياز به آينه ها يا آندوسکوپ ها و ابزار تخصصي دارد. بخصوص در بيماراني که مبتلا به گرفتگي طولاني مدت صدا هستند، نياز به معاينه دقيق و ارزيابي هاي تکميلي براي تشخيص نوع و شدت درگيري حنجره دارند.
درمان
دکتر پيوندي درخصوص درمان اين بيماري مي گويد: درمان به عامل ايجادکننده آن بستگي دارد مثلا در لارنژيت ويروسي، تنها درمان مورد نياز، استراحت و مصرف مايعات و در صورت نياز مسکن هاي ساده است که بيمار نيز بايستي حتي الامکان از صحبت کردن و ساير عوامل محرک حنجره پرهيز کند.اين عضو هيات علمي دانشگاه خاطر نشان مي کند: در عفونت هاي ناشي از باکتري و قارچ ها، درمان آنتي بيوتيک مناسب است و در مواردي نظير «اپي گلوتيت» که خطر انسداد مجراي هوايي وجود دارد، معمولا لوله گذاري داخل ناي براي تامين راه هوايي مطمئن صورت مي گيرد.افرادي که دچار اختلالات حنجره ناشي از استفاده نامناسب از صدا شده اند، درمان اوليه عبارت است از استراحت صوتي و گفتار درماني. دکتر پيوندي با اشاره به اين مطلب عنوان مي کند: در مواردي که عوارض پابرجا، نظير ندول هاي مقاوم طناب هاي صوتي يا پوليپ ايجاد شده باشد، انجام جراحي ضروري است و نکته قابل توجه اين است که اين بيماري ها در صورت ادامه استفاده نامناسب از صدا، حتي در صورت درمان موفقيت آميز، مستعد عود هستند. اين پزشک متخصص در پايان مي افزايد: در همه مبتلايان مصرف دخانيات بايستي متوقف شود، چون دود سيگار و دخانيات نه تنها باعث تحريک و التهاب حنجره مي شود بلکه روند بهبود و ترميم متعاقب انواع ديگر لارنژيت را نيز مختل مي کند.