در ام پی فور عضو شوید برای ثبت دیدگاه، اشتراک کانال ها و ویدیوها.
سرویس کودک
پیشتازمووی
به‌طور معمول همه‌چیز از یک درد گنگ و خستگی در پا شروع می‌شود، دردی که شاید خیلی از افراد آن را پشت گوش بیندازند و منتظر بنشینند تا روزی برطرف شود، غافل از اینکه یکی از سیاهرگ‌های پایشان روز‌به‌روز گرفتگی بیشتری پیدا می‌کند و متسع‌تر می‌شود. بعد از آن یک روز می‌بینند که قسمتی از پایشان تغییر رنگ داده و متورم شده است اما مشکل اینجا چیزی است به نام واریس، بیماری شایع و دردناک... . مصاحبه با دکتر شروین نجفی زاده، فوق‌تخصص جراحی عروق، عضو هیات علمی دانشگاه را در این مورد بخوانید.
مهم‌ترین علت ایجاد واریس چیست؟
واریس نوعی اتساع غیرعادی و پیچ‌خوردگی ورید‌های سطحی است که به دلیل گردش خون غیرعادی در اندام‌ها ایجاد می‌شود. این عارضه می‌تواند علل مختلفی داشته باشد و معمولا در اندام‌های تحتانی شایع است اما به ندرت در نقاط دیگر هم دیده می‌شود. به‌طور کلی علت ایجاد واریس، نارسایی دریچه‌های لانه کبوتری در اندام‌های تحتانی است که این نارسایی خود به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. ایستادن‌های طولانی‌مدت به صورت بی‌حرکت و ثابت در یک مکان مهم‌ترین و شایع‌ترین علت ایجاد واریس است. برای مثال پاسبان‌ها، پلیس‌های راهنمایی و رانندگی، آرایشگر‌ها و جراحان بیشتر در معرض ابتلا به واریس قرار دارند. با ایستادن‌های طولانی‌مدت دریچه‌هایی که گردش خون را برقرار می‌سازند و باعث می‌شوند خون به صورت یک‌طرفه از اندام تحتانی تخلیه شود و به سمت قلب پیش رود، عملکردشان مختل می‌شود. در نتیجه خون در اندام‌ها جمع می‌شود و حتی گاهی‌اوقات به صورت معکوس به پایین برمی‌گردد، زیرا نیروی جاذبه خون را به سمت پایین می‌کشد. البته فراموش نکنید که این حالت در سیاهرگ‌ها رخ می‌دهد و نه سرخرگ‌ها، زیرا گردش خون در سرخرگ‌ها به کمک نیروی پمپ قلب انجام می‌شود اما خون سیاهرگ‌ها به کمک پمپ عضلانی که در اندام‌های تحتانی وجود دارد به گردش درمی‌آید. یعنی عضلات با انقباض و انبساط خود هنگام راه رفتن، حرکت کردن یا ورزش کردن خون را به گردش درمی‌آورند. حال اگر این مکانیسم‌ها به هر دلیل انجام نشوند برای مثال پمپ عضلانی ضعیف باشد یا فرد بی‌حرکت باشد و این عضلات کار نکنند و دریچه در طولانی‌مدت نارسا شود، واریس ایجاد خواهد شد. علاوه بر ایستادن‌های طولانی‌مدت دلایل مختلف دیگری برای نارسایی دریچه‌ای وجود دارد از جمله چاقی، حاملگی، سابقه تصادف و آسیب دیدگی عروق، بالا رفتن فشار داخل شکم و انجام کارهای خیلی‌سنگین. مصرف سیگار و دخانیات نیز روی واریس تاثیر منفی می‌گذارد و باعث غیرطبیعی‌شدن گردش‌خون در پا می‌شود. از طرف دیگر دخانیات، سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهند و از این طریق پیشرفت واریس را تسریع می‌کنند. البته درصدی از موارد واریس به صورت ژنتیکی در خانواده‌ها ایجاد می‌شود؛ بنابراین اگر پدر یا مادر سابقه واریس داشته باشند فرزندان آنها شانس بیشتری برای ابتلا دارند. همچنین با بالا رفتن سن از آنجایی که از اندام‌ها استفاده بیشتری می‌شود و ممکن است فرد دچار اضافه وزن شود احتمال ایجاد واریس بیشتر می‌شود. در برخی مقالات نیز آمده است که انداختن پا‌روی‌پا می‌تواند احتمال ایجاد واریس را افزایش دهد.
حالت نشستن هم ایجاد مشکل می‌کند؟
نشستن‌های طولانی‌مدت و بی‌حرکت نیز می‌تواند باعث ایجاد واریس شود. در واقع ایستادن از نشستن بدتر است و نشستن از خوابیدن. به طور حتم وقتی شما حالت خوابیده داشته باشید و پاهایتان به صورت افقی یا درجاتی بالاتر از سطح قلب قرار گیرد، گردش خون بهتر می‌شود و تخلیه وریدی افزایش پیدا می‌کند. بستن کمربندهای خیلی تنگ و پوشیدن شلوارهای خیلی چسبان و هر عامل دیگری که گردش خون طبیعی پا را به هم بزند نیز ممکن است باعث فشار و ناراحتی پا شود. بنابراین استفاده مداوم از این لباس‌ها ممکن است ایجاد واریس را تسریع کند. علاوه بر این قرار گرفتن در محیط‌های گرم مانند سونا و حمام بخار باعث می‌شود که تعریق افزایش پیدا کند و عروق پوست متسع‌تر شوند. بنابراین گرما ممکن است علایم واریس را تشدید کند. از طرف دیگر سرما باعث می‌شود عروق پوست منقبض شوند و علایم واریس به طور موقت کاهش پیدا کنند.
درست است که شیوع واریس در خانم‌ها بیشتر از آقایان است؟
شیوع واریس از لحاظ آماری در خانم‌ها سه تا چهار برابر بیشتر از آقایان است. یکی از دلایل آن هورمون‌های زنانگی است. این هورمون‌ها در زمان حاملگی باعث می‌شوند که جدار عروق عضلات شل شوند. در نتیجه احتمال اتساع عروق بالا می‌رود و خون بیشتری در آنها جمع می‌شود. از طرف دیگر فشاری که رحم و جنین روی عروق اندام تحتانی وارد می‌سازند باعث می‌شوند گردش خون در ناحیه لگن دچار اختلال شود.
آیا واقعیت دارد که فشارخون و دیابت رابطه مستقیمی با واریس دارند؟
فشارخون رابطه مستقیمی با واریس ندارد به این دلیل که فشارخون در سیستم شریانی است اما واریس در سیستم سیاهرگی رخ می‌دهد. با این حال بیمارانی که فشارخون دارند از آنجایی که معمولا مسن‌تر هستند ممکن است به دلیل شرایط‌شان بیشتر دچار واریس شوند. دیابت نیز رابطه مستقیمی با واریس ندارد. دیابت در نهایت ممکن است باعث گرفتاری و تصلب شرایین در سرخرگ‌ها شود و ورید‌های سیاهرگی را به آن صورت درگیر نمی‌کند.
