کلیسای سنت استپانوس دومین کلیسای مهم ارامنه درشهر جلفا

کلیسای سنت استپانوس در ۱۶ کیلومتری غرب جلفا و به فاصله ۳ کیلومتری کرانه جنوبی ارس و در روستای متروکه ای به نام دره شام قرار دارد. نام کلیسا بر گرفته شده از نام استپانوس، شهید اول راه مسیحیت می باشد و در اغلب کشورهای جهان، کلیساهای متعددی با همین نام وجود دارد و به علت استقرار آن در روستای دره شام، به این نام نیز خوانده می شود. این کلیسا در سده نهم میلادی ساخته شده است ولی به علت زلزله دچار آسیب های جدی شده بود که در دوران صفویه مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت.
سنت استپانوس در محوطه ای محصور از درختان و دره سرسبزی واقع شده و حصاری سنگی که بنا را احاطه نموده، بارویی است بلند با هفت برج نگهبانی و پنچ پشت بند استوانه ای سنگی شبیه دژهای مستحکم دوره ساسانی و قرون اولیه اسلام است.
دروازه این بارو در وسط غربی تعبیه شده و دارای دربی چوبی و آهن کوبی شده می باشد. در پایه های طرفین و طاق جناغی آن سنگ تراش با حجاری های ظریف به کار رفته و نقش برجسته ای از حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع) که در پیشانی طاقنمای آن به چشم می خورد.
این کلیسا دارای ۳ ساختمان اصلی و مشخص و همچنین قسمت های فرعی مختلفی است. ۳ قسمت اصلی عبارتد از:
نمازخانه اصلی، اجاق دانیال و برج ناقوس