دیدنی های شهر اردشیر

خرابه‌های شهر قدیم هرمز اردشیر مربوط به دوره ساسانیان است و در محدودهٔ کنونی اهواز واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎﻥ ﺭﻭﻧﻖ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ، ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺟﺰ ﺗﻠﯽ ﺍﺯ ﺧﺎﮎ ﭼﯿﺰﯼ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻪ ﭘﺎﯾﻪها ﻭ ﺳﺘﻮﻥهای ﺷﻬﺮ ﺟﺪﯾﺪ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﺷﺎﻧﻪﻫﺎﯼ ﺁﻥ ﺑﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﭘﺮﺷﮑﻮﻩ ﺗﻤﺪﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯽﺷﻮﺩ، ﺑﻪ ﮔﻮﺍﻩ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﮎ ﺩﺳﺖ ﮐﻢ ﺗﺎ ۶۰ ﯾﺎ ۷۰ ﺳﺎﻝ ﭘﯿﺶ ﺑﻘﺎﯾﺎ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﻭﺍﺿﺢ ﺁﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ۱۳۱۰ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﻣﻠﯽ ﺭﺳﯿﺪ. ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺑﺮﺭﺳﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻧﺪ. ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎﺑﮑﺎﻥ، ﻣﻮﺳﺲ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﺗﺠﺪﯾﺪ ﺑﻨﺎﯼ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺍﻫﻤﯿﺖ ﻣﯽﺩﺍﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﭘﺎﯾﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﯼ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﯼ، ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﺩﺍﺭﯼ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﻨﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﻮﺩ. ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻨﺎﯾﺖﺷﺎﻩ ﻭ ﺧﺪﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ ﺍﯾﻦ ﻧﺎﻡ ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻫﺮﻣﺸﯿﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺭﻭﻧﻖ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻗﯿﻤﺎﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻟﻔﻆ ﻋﺮﺑﯽ ﺳﻮﻕ ﺍﻻﻫﻮﺍﺯ ﻧﺎﻣﯿﺪﻧﺪ . ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﯾﺦ 24 ﺷﻬﺮﯾﻮﺭ ﻣﺎﻩ 1310 ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍﯼ ﺛﺒﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﻣﻠﯽ ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺷﻬﺮ ﮐﻨﻮﻧﯽ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺪ ﻭ ﻋﮑﺲﻫﺎﯼ ﻫﻮﺍﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ 1325 ﺩﺭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺯﻣﯿﻦ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﻨﺖ ﻫﺎﻓﺘﻮﺱ ﻭ ﻣﺎﺩﺍﻡ ﺩﯾﻮﻥ ﻓﻮﺍ ﺍﺯ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﻻﯾﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺩﻋﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺷﻬﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺑﺎ ﻗﺪﻣﺖ 1700 ﺳﺎﻟﻪ، ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﭘﯿﺸﻪ ﻭﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺘﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﻭ ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﮔﺎﻥ ﺗﻘﺴﯿﻢ ‌ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻫﻮﺟﺴﺘﺎﻥ ﻭﺍﺟﺎﺭ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﻣﯽﮔﻔﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﯾﺖ ﺣﻤﺰﻩ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﯽ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ : ‏« ﺷﻬﺮ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﺠﺰﺍ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﺭ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﯼ ﻭﺍﺣﺪ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽﺩﺍﺩﻧﺪ، ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩ. ﺍﯾﻦ ﺷﻬﺮ ﺩﺭ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﻨﺎ ﮔﺮﺩﯾﺪ. ﺍﺯ ﺩﻭ ﺷﻬﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺷﻬﺮﯼ ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ ﺗﺠﺎﺭ ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭﯾﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺧﻮﭼﺴﺘﺎﻥ ﻣﺎﭼﺎﺭ ‏(ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎﺯﺍﺭ ‏) ﻧﺎﻡ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﯿﻼﯼ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻌﺮﺏ سوق الاهواز ﺩﺭﺁﻣﺪ ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﻫﻮﺍﺯ ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ ﻭ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺳﮑﻮﻧﺖ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﻮﺩ، ﻫﻮﻣﺸﯿﺮ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯽﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﺳﺖ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﮐﻠﯽ ﻭﯾﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺪﺳﺖ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﺷﺪ. ‏» ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺨﺶﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ شهر هرمز اردﺷﯿﺮ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺳﺎﺧﺖ ﺗﻮﻧﻞ ﻣﺘﺮو شهر هرمز از ﺑﯿﻦ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺷهر ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﻫﺮﻣﺰ ﺍﺭﺩﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﯾﮏ ﻣﺤﻮﻃﻪ ﺍﺷﮑﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻧﺪﺭﻩ ﮔﺪﺍﺭ ﺑﻪ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻓرهنگ ﻭ ﻫﻨﺮ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎﺩ ﺷﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺍﺛﺮ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺭﻩ 43 ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻠﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﯿﺪ.